Hoe je brein je yoga practice saboteert

Ken je dat gevoel? Je wéét dat yoga goed voor je is. Je voelt je altijd beter na een practice. Maar toch is er die weerstand: de bank is zo comfortabel, je telefoon trekt je aandacht, en ineens lijkt alles belangrijker dan op de mat stappen. Hoe kan dat?

Mijn interesse in deze vraag werd verder aangewakkerd door de basisopleiding die ik doe van Richard de Leth, waarin hij veel uitlegt over de werking van het brein en hoe ons oerbrein ons vaak tegenwerkt bij het maken van gezonde keuzes. Dit sloot mooi aan bij wat ik al wist vanuit het werk van Erik Scherder, die veel vertelt over het belang van beweging en het trainen van het brein. Zo ontstond mijn fascinatie voor de wisselwerking tussen het oerbrein en het mensbrein – en hoe yoga juist een krachtig middel kan zijn om deze balans te versterken. Met dit blog hoop ik je inzichten en kennis mee te geven die je helpen om je yoga- en meditatiepractice te verdiepen en vol te houden.

Het oerbrein: gericht op overleving, niet op welzijn

Het oudste deel van ons brein, het reptielenbrein, regelt onze basale overlevingsmechanismen: vechten, vluchten, bevriezen. Het zoogdierenbrein voegt daar emoties en sociale drijfveren aan toe. Samen zijn ze evolutionair geprogrammeerd om ons veilig en comfortabel te houden. Dit betekent:

• Liever stilzitten dan bewegen om energie te sparen.

• Liever suikerrijke of vette voeding dan iets voedzaams, omdat dat schaarste compenseert.

• Liever direct genot (scrollen op je telefoon, wat een dopamineshot geeft) dan langetermijnbeloningen (zoals de diepe ontspanning na yoga).

Vanuit een evolutionair perspectief was dit nuttig. Onze voorouders hadden geen overvloed aan voedsel en moesten slim omgaan met energie. Maar in de moderne wereld, waarin beweging en bewuste ontspanning juist essentieel zijn voor onze gezondheid, werkt dit oerbrein ons vaak tegen. Immers, er is nu overvloed aan voeding en steeds meer comfort en gemak.

Het mensbrein: trainen voor discipline en bewustzijn

De prefrontale cortex is het jongste deel van ons brein en verantwoordelijk voor rationeel denken, langetermijnplanning en discipline. Dit deel helpt ons bewust keuzes te maken die niet direct prettig zijn, maar op lange termijn wel waardevol. Bijvoorbeeld:

• In plaats van op de bank blijven zitten, tóch je mat uitrollen.

• Bewust een rustmoment nemen in plaats van de hele dag door te rennen.

• Op tijd naar bed gaan, ook al roept Netflix elke avond opnieuw.

  
  

Neuropsycholoog Erik Scherder benadrukt vaak hoe belangrijk het is om het brein actief te houden en bewuste keuzes te maken. Hij legt uit dat ons brein een 'gebruik-het-of-verlies-het' principe hanteert. Door discipline en bewuste herhaling versterk je de verbindingen in je prefrontale cortex, waardoor het makkelijker wordt om goede gewoontes vol te houden. Scherder vergelijkt dit met een spier: hoe vaker je hem traint, hoe sterker hij wordt.

Het goede nieuws? De prefrontale cortex is trainbaar. Door bewust nieuwe gewoontes te ontwikkelen, versterken we dit deel van ons brein, waardoor discipline steeds makkelijker wordt. Yoga, meditatie en andere vormen van zelfzorg zijn hier perfecte tools voor.

Hoe train je je mensbrein?

Je kunt je prefrontale cortex sterker maken door dagelijkse, bewuste keuzes. Een paar manieren om dat te doen:

1. Maak het makkelijker – Leg je mat al klaar of plan een vast moment in voor yoga.

2. Gebruik triggers – Koppel je practice aan iets dat je al doet, zoals na het opstaan of voor het slapengaan.

3. Minimaliseer afleiding – Zet je telefoon op vliegtuigstand en creëer een rustige omgeving.

4. Herinner jezelf aan het langetermijneffect – Hoe voel je je ná yoga? Laat dat je motivatie zijn.

5. Gun jezelf rust en ruimte – Een overvolle agenda maakt het moeilijk om ruimte te creëren voor zelfzorg.
   

Elke keer dat je kiest voor de mat, een wandeling of een bewust rustmoment, train je je mensbrein en maak je het makkelijker om goed voor jezelf te zorgen. Je werkt letterlijk aan de structuur van je hersenen en vergroot je vermogen om bewuste keuzes te maken. Zoals Scherder zegt: "Als je blijft zitten, gaat je brein zitten. Maar als je in beweging komt, wordt je brein actiever en sterker."

Een brein als koraal

Tijdens mijn zoektocht naar een passende foto voor bij dit blog, kwam ik een foto tegen van de zon die in de zee schijnt, met koraal dat op een brein lijkt. Dit gaf me een mooie metafoor: net zoals koraal zich vormt en groeit door herhaling en omgeving, zo wordt ook ons brein gevormd door onze gewoontes en keuzes. Hoe vaker je bewust kiest voor beweging en rust, hoe sterker en gezonder je brein wordt.

Dus de volgende keer dat je weerstand voelt om te bewegen of tijd voor jezelf te nemen, weet dan: dat is je oerbrein dat spreekt. Maar jij hebt de mogelijkheid om een andere keuze te maken. Stap op de mat en train niet alleen je lichaam, maar ook je brein!

Hulp nodig om die mat op te stappen? Check zeker even de agenda om te zien wanneer het volgende webinar 'Start met yoga thuis' is.

Tot gauw op de mat!

Liefs,

Marloes